Malwina Wrotniak2014-01-10 06:00redaktor naczelna 06:00Trudny język, chłód wobec obcych, narodowa zazdrość, wysokie podatki – Szwecja nie jest łatwym kierunkiem emigracji. Jak każdy kraj, ma swoje grzechy. Czy w domach nadal nie zamyka się drzwi na klucz, jakie są konsekwencje wychowywania dzieci w bezkresnej wolności, na jakie przyjemności wydaje się tu pieniądze? O życiu w Sztokholmie w rozmowie z cyklu #TamMieszkam opowiada Monika Henriksson*, mieszkanka gminy okrzykniętej najlepszą w całej Szwecji. Malwina Wrotniak-Chałada, Rok 2014 w polskich mediach zaczął się od doniesień ze Szwecji. Podobno obywatele Twojego nowego kraju denerwują się z powodu obniżki podatków. Faktycznie tym żyje dziś Szwecja? Kredyty hipoteczne drożeją? Porównaj raty w różnych bankach. Monika Henriksson: To prawda, że bardzo wielu Szwedów buntuje się z powodu kolejnej obniżki podatków od wynagrodzenia. Szwedzi są od lat przyzwyczajeni do wielu dotacji i opiekuńczej polityki państwa. Protestują tu oczywiście najbardziej ci mniej zarabiający, pragnąc utrzymać wyższe opodatkowanie zamożniejszej części społeczeństwa. Ale nie powiedziałabym, że ten temat dominuje całkowicie obecne dyskusje w Szwecji. Część się zgadza, części się to nie podoba, ale wszyscy, jak na pokornych Szwedów przystało, dostosowują się do nowych ustaw i przechodzą nad tym do porządku dziennego. Do tego tematu jeszcze wrócimy, bo nie sposób inaczej mówiąc o Szwecji, ale najpierw o Twoich tutaj początkach. Przyjechałaś do Sztokholmu 4 lata temu. Stąd pochodzi Twój mąż. Mówiłaś mi jednak, że nigdy nie planowałaś przeprowadzki na Północ. Ha! Wszystkiemu winna jest miłość. Przyjechałam tutaj, bo zakochałam się w człowieku, który mieszka w Szwecji od ponad 30 lat - jest Szwedem polskiego pochodzenia. Nie było mu łatwo namówić mnie na opuszczenie Polski, bo jako świeżo upieczony pedagog chciałam zmieniać Polskę poprzez edukację dzieci. Kochałam polską literaturę, kino, polską serdeczność i gościnność i ani mi się śniło brać przykład z tysięcy młodych Polaków, którzy masowo emigrowali. Ale miłość do mojego przyszłego męża była silniejsza niż miłość do ojczyzny. Z czasem przyszła też miłość do Szwecji. Tak jak inni - o czym słyszy się dość często - płakałaś, przenosząc się do nowego kraju? Oczywiście, że płakałam – tak, jak większość z nas w początkowej fazie emigracji. Jednakże nie od razu. Najpierw czułam się jak na wakacjach. Moje początki przypadły na gorący słoneczny lipiec. Sztokholm i otaczający go od wschodu archipelag wydały mi się piękne. Potem przyszła jesień i zaczęła mi doskwierać straszna tęsknota. Najbardziej tęskniłam za rodziną i za koleżankami, które w Polsce zostawiłam. Tęskniłam za pracą w przedszkolu i moimi przedszkolakami. Jak szalona tęskniłam też za polskim językiem. Do tego wszystkiego dokładał się niezrozumiały dla mnie chłód w kontaktach z ludźmi. Dopiero w trzecią rocznicę pobytu tutaj poczułam, że Szwecja jest moim domem i tutaj już zostanę. Przyznajesz dość otwarcie, że ten chłód międzyludzkich relacji odczuwasz nadal, mimo kilku spędzonych tu lat. Małomówność i dystans to cechy typowe dla Szwedów, wyssane z mlekiem matki i wyuczone w procesie wychowawczym. Pokaż Tam mieszkam - Polacy na całym świecie na większej mapie Szwedzi nie lubią i unikają kontaktów z obcymi i na oko wydają się chłodni. Co ciekawe, już od dziecka unikają kontaktu wzrokowego. Nie lubią się „gapić” ani komentować innych. Niby więc wszyscy się uśmiechają, niby słychać powitania w stylu „Jak się masz?”, a jednak nie jest to szczere? Tutaj nie używa się zapytań w stylu „Jak się masz?”. Szwed co najwyżej wyduka z siebie „Hej”. Jechałam kiedyś w pociągu podmiejskim, w obecności kilku Szwedów pochylonych nad swoimi telefonami lub gazetą. Wydawało mi się, że są to obce sobie osoby. Po 10 minutach jeden z mężczyzn wysiadając pozdrowił pozostałych, mówiąc: „Widzimy się w poniedziałek.” Pozostali odpowiedzieli mu: ”Miłego weekendu”. To przykład na bogatą konwersację Szwedów. Nawet osoba, z którą ma się dobre i poprawne kontakty na płaszczyźnie zawodowej i która jest dla nas miła i serdeczna, na ulicy nas „nie poznaje” i trzeba to uszanować. Chcąc zgłębić kwestię dlaczego tak jest, otrzymałam wyjaśnienie, że w pewnym sensie jest to oszczędzanie energii i czasu poza pracą, a także pragnienie w spokoju i zachowania intymności. Wielu z nas, obcokrajowców, traktuje to jako totalną i dotkliwą arogancję. fot. / / YAY Foto Szwedzi na oko wydają się chłodni, ale jak się ich dobrze pozna, to widzi się, że są empatyczni i mają wrażliwe serca. Uwielbiają pomagać ludziom w potrzebie. Słynne są wielkie dotacje Szwedów dla krajów dotkniętych katastrofą. Jeżeli zaś chodzi o mnie - gdy ktoś nie chce bliżej się ze mną zaznajomić, to daję spokój i nie przejmuję się. Świadomość i akceptacja tego, jacy są Szwedzi, bardzo ułatwia życie. Z ludźmi spotykasz się często, pracujesz w końcu w przedszkolu. Podobno Szwecja wybitnie potrzebuje nauczycieli? Przybywa maluchów czy po prostu kurczy się liczba uczących, bo profesja stała się dla Szwedów mało opłacalna? I jedno, i drugie. Z jednej strony przybywa do Szwecji bardzo dużo imigrantów, rodzi się też dużo dzieci. Z drugiej strony zawód nauczyciela nie jest marzeniem młodych ludzi. Wymaga autorytetu, siły charakteru i energii. To niełatwa praca. Dzieci są tutaj bardzo silne, pewne siebie i krnąbrne. Zdarza się, że są agresywne, dlatego nie każdy potrafi sobie z nimi poradzić. To odstrasza potencjalnych kandydatów na pedagogów. Szwedzkie rodziny wychowują dzieci mocno inaczej niż w Polsce? W Szwecji wychowuje się dzieci w bezkresnej wolności. Dzieci mają tutaj dużo do powiedzenia i często mają nawet ostatnie słowo. Ale oczywiście nie we wszystkich rodzinach. Zaskoczyło Cię to? Zaskoczenie to mało powiedziane, ja byłam zszokowana! Szokowała mnie też samodzielność dzieci. Nawet roczne jedzą same. Maluchy ubierają się same i było mi smutno, że odrzucały moją ofertę pomocy. Tutejsze dzieci są zaradne, odważne, niezwykle pomysłowe i radosne. Często śpiewają. Są też fizycznie zahartowane, spędzają dużo czasu na dworze, bez względu na pogodę. Jedzą śnieg i piach z piaskownicy, biegają boso, wchodzą na parapety i na drzewa, są brudne jak nieboskie stworzenia, łobuzują i nikt nie robi z tego problemu. Są zdrowe, pewne siebie i szczęśliwe. Mają prawdziwie wolne dzieciństwo, co niestety pociąga za sobą trudności w pracy z nimi. Trudno jest taką grupę rozbrykanych maluchów utrzymać w ryzach. fot. / / YAY Foto Kiedyś w pracy poprosiłam dzieci o posprzątanie zabawek i jedna 4-letnia dziewczynka zadała mi pytanie „Czy sprzątanie to praca?”. Na moją odpowiedź „Oczywiście, że tak” usłyszałam, że Prawa Dziecka mówią, że dzieci nie mogą pracować. (śmiech) Szwedzkiego nauczyłaś się już na miejscu? Wydaje się nie najłatwiejszy do opanowania. Szwedzkiego zaczęłam uczyć się tutaj. Zanim przyjechałam do Szwecji, znałam tylko słowo Långstrump i wiedziałam, że to oznacza długa skarpeta. Nie od razu chciałam się go uczyć, bo wydawał mi się nie do opanowania i brzmiał w moich uszach jak gruchanie gołębia. Pierwsze pół roku byłam kompletnie zablokowana przed nauką i długo nie mogłam się do tego języka przekonać. Szczególnie do wszelkich dźwięków wydawanych z zapałem i na każdym kroku. To szwedzkie falujące oooo, oooo zamiast mhm doprowadzało mnie do szaleństwa. To tak, jakby podsłuchiwać kogoś w sypialni. Albo te zapowietrzenia. Początkowo myślałam, że to astma. Dziś rozróżniam różne jęki i westchnienia, nie potrzeba już nic mówić. W dodatku nie wierzyłam, że mogę się tego języka nauczyć. W szkole językowej dla obcokrajowców nikt nie używał angielskiego i byłam tym faktem podłamana. Ale szło mi nawet dobrze i szybko zaliczałam kolejne etapy nauki. Przełom w moim podejściu do szwedzkiego nastąpił dopiero, gdy usłyszałam pieśń z musicalu „Kristina från Duvemåla” w wykonaniu Helen Sjöholm. Zakochałam się w tym języku! Duży krok w nauce języka zrobiłam też w pracy. Od rana do wieczora wręcz pływałam w morzu szwedzkiego. Szwedzki jest trudny, jeśli nie bardzo trudny, a wymowa jest wręcz nie do podrobienia. Ja prosiłam dzieci, by poprawiały moją wymowę, co przyniosło mi wielką korzyść. Mieszkasz w najbogatszej chyba części nie tylko Sztokholmu, ale i całej Szwecji i twierdzisz, że tego nie odczuwasz. Potwierdzasz więc, że na Północy ludzie nie obnoszą się ze swoim statusem społecznym? Gmina Solna, która ma również status miasta jest zamożna, ale nie jest najbogatsza. W roku 2013 uznana została za najlepszą do wygodnego życia gminę w całej Szwecji. Składają się na to dobre usługi, niższe podatki i niskie bezrobocie. Jest tutaj dobra komunikacja, do centrum stolicy jest 7 minut pociągiem, mamy dużo terenów zielonych, parków, piękne jeziora, nową, dużą arenę sportową. Tutaj, z racji rozbudowy, jest więcej miejsc pracy. Solna ma też dobry klimat dla uruchomienia i prowadzenia przedsiębiorstw. fot. / / YAY Foto Są też jednak mankamenty: Solna się rozbudowuje i przebudowuje, co oznacza zamknięte przejścia, drogi, korki, rozkopane ulice. Czasami jest to uciążliwe. Ale wyprowadzić się stąd nie chciałabym. Rozumiem, że jak na zamożną szwedzką gminę przystało, zamożności nie widać? Prawda. Statusu społecznego po Szwedach raczej nie widać, ludzie tutaj absolutnie nie afiszują się swoim bogactwem, a wręcz nawet je ukrywają. Bogaci ludzie ubierają się jak wszyscy inni, jeżdżą małymi przeciętnymi autami. Skromność w obyciu to podstawa. Narodową cechą Szwedów jest zazdrość, dlatego też każdy unika chwalenia się i afiszowania, by nie wzbudzać nieprzyjemnych reakcji u innych. Na co w takim razie Szwedzi wydają pieniądze w ramach sprawiania sobie przyjemności? Bardzo wiele na podróże, i te dalekie i te bliskie. Inwestują też dużo w swoje mieszkania i domy oraz akcje. Szwecja słynie z dobrego designu i wiem, że Szwedzi lubią pięknie mieszkać, więc nie żałują pieniędzy na wyposażenie swoich domów. …a podatki, od których rozpoczęłyśmy tę rozmowę, wpłaca się do kasy państwa z raczej niewzruszoną miną? Dokładnie tak! Płacenie podatków jest w Szwecji rzeczą świętą, wszyscy płacą i już. Wszyscy też mamy ogólną wiedzę, na co te podatki są przeznaczone, dlatego nikt się specjalnie nie buntuje. Każdy wie, że w wielu przypadkach dostanie od państwa z powrotem w różnej postaci. Jakie profity – nieznane lub znacznie bardziej hojne niż w Polsce - otrzymują obywatele w zamian za tak wysokie daniny? Należy do nich dobra i prawie bezpłatna opieka zdrowotna, dotacje na zakup leków z górnym pułapem opłat rocznych, po osiągnięciu którego leki są darmowe; znacząca pomoc dla rodzin z dziećmi, opieka nad starszymi i niepełnosprawnymi – i tak dalej. Jakość tej pomocy uległa pogorszeniu w ostatnich latach i stąd niechęć wielu do kolejnej obniżki podatków. Bardzo dobrym, moim zdaniem, było posunięcie obecnego rządu, który wprowadził sponsorowanie przez państwo w 50 % szeregu usług w gospodarstwach domowych jak i usług remontowych domów i mieszkań własnościowych. Nie opłaca się w tej chwili zatrudniać budowlanych, sprzątaczek czy opiekunek do dziecka na czarno, bo tyle samo kosztuje na biało z dotacją państwa. W ten sposób skutecznie wyeliminowano praktycznie cały czarny rynek w tych obszarach gospodarczych. Ta reforma zmniejszyła i tak niezbyt duże bezrobocie w Szwecji, stwarzając tysiące nowych miejsc pracy na terenie całego kraju. Wpływające do kasy państwa podatki obrotowe i od dochodów w dużej mierze same finansują tę reformę. Dużo mówi się o tym, że socjal krajów Północy wpływa na poczucie bezpieczeństwa ich mieszkańców. Czujesz się w Szwecji bezpiecznie? To słynne niezamykanie domów na klucz – jak daleko leży od prawdy? To było prawdą jeszcze do niedawna, ale teraz już prawie wszyscy zamykają drzwi na klucz. Ja raz zostawiłam przez niedopatrzenie na wiele godzin otwarte mieszkanie z kluczem w drzwiach na zewnątrz i nic się nie stało. Ale moim znajomym ktoś włamał się w biały dzień do zamkniętego mieszkania i wyniósł wartościowe rzeczy. Więc włamania, kradzieże i oszustwa się zdarzają. Gwałty też. I zabójstwa. Ale nadal, w porównaniu do innych europejskich krajów, w Szwecji jest względnie spokojnie. fot. / / YAY Foto Jeśli zaś chodzi o opiekę socjalną, to można ufać, że dostanie się odpowiednią pomoc, ale słyszałam o przypadkach odesłania chorego do domu, a potem jego śmierci, słyszałam o nieprawościach w domach opieki społecznej. Takie rzeczy zdarzają się wszędzie na świecie, ale w Szwecji raczej sporadycznie. Jest to dobry, dobrze zorganizowany, spokojny i bezpieczny kraj, gdzie przepiękna natura nie przestaje fascynować i zachwycać. Dziękuję za rozmowę. * Monika Henriksson o życiu w Szwecji opowiada również na blogu Polka w Szwecji. Więcej informacji dla imigrantów w Szwecji na stronie Ambasady RP w

Uśredniając, koszt życia w Kristianstad w 2023 jest 49% wyższy niż średni koszt życia w Polsce.. Poniższa grafika przedstawia procentowo różnice w cenach w Kristianstad w 2023 w porównaniu do średnich cen w Polsce według rodzajów wydatków:

Popularność Revolut rośnie w Polsce w zawrotnym tempie, podobnie jak w innych krajach. To doskonała baza do analizy, więc nie sposób tego nie wykorzystać i zbadać, jak użytkownicy aplikacji w różnych krajach wykorzystują zgromadzone środki. Aktualnie Revolut w całej Europie ma 2,8 mln klientów (w Polsce 200 tysięcy klientów zdobytych w rok), którzy zrealizowali już 200 milionów transakcji na kwotę 27 mld dolarów. Udało się już nawet rozbić użytkowników na poszczególne miasta, przedstawiciele Revolut zdradzają, że w Londynie mają już 280 tysięcy klientów, w Paryżu 55 tysięcy, w Dublinie z kolei 29 tysięcy. O tysiąc mniej, czyli 28 tysięcy w Warszawie, ponad 10 tysięcy w Krakowie, a 8 tysięcy we Wrocławiu. Analizując przepływy pieniędzy ponoszone wyłącznie z pomocą Revolut, udało się porównać pensje w poszczególnych krajach z kosztami transportu, jedzenia oraz kosztów wynajmu mieszkania w europejskich stolicach. Karol Sadaj, Country Manager Revolut w Polsce: Revolut, niezależnie od kraju i miejsca zamieszkania, służy generowaniu oszczędności i zwiększaniu bezpieczeństwa codziennych transakcji. Dzięki temu, że coraz więcej użytkowników Revolut używa go jako podstawowej karty płatniczej, możemy analizować coraz dokładniejsze dane. Każdy rynek jest inny i ma swoje potrzeby. Chcemy je dobrze poznać. Liczymy, że liczba osób zasilających pensją swoje konto w Revolut zwiększy się już niebawem, wraz z wprowadzeniem polskich numerów kont IBAN, to bardzo ułatwi proces. Zacznijmy oczywiście od porównania zarobków. Największe pensje (kwoty netto) wpływają na konta klientów w Szwajcarii - 14 259,00 zł, a najniższe w Bułgarii - 1 974,00 zł. Revolut wymienia jeszcze najwyższe zarobki w następujących krajach: Dania 14 014,00 zł Szwecja 11 092,00 zł Finlandia - 10 830,00 zł Od 9 do 10 tysięcy zł wpływa na konta użytkowników Revolut w Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii. Jeśli chodzi natomiast o kraje z naszego regionu, „załapały” się dopiero do trzeciej dziesiątki krajów europejskich: 22 miejsce Czechy - 3 768,00 zł 24 miejsce Polska - 3 385,00 zł 28 miejsce Węgry - 2 740,00 zł Gdzie jest najdroższy transport publiczny w Europie? Okazuje się, że w Wielkiej Brytanii, użytkownicy Revolut w tym kraju na transport wydają co miesiąc średnio 655,00 zł (7% zarobków), w Polsce z kolei jest to kilkukrotnie mniej, bo 136 zł (4% zarobków). Taniej niż w Polsce jest tylko w Rumunii i Bułgarii. W przypadku produktów spożywczych wyszły dość niskie kwoty, prawdopodobnie więc użytkownicy Revolut rzadziej płacą za nie przy wykorzystaniu tej aplikacji, a częściej gotówką lub innymi bezgotówkowymi sposobami. Na 37 krajów najmniej na jedzenie wydają Polacy, średnio miesięcznie 388,00 zł miesięcznie, więcej wydaje się w Bułgarii 674,00 zł (25 miejsce). Natomiast najwięcej wydają Szwajcarzy - 1 091,00 zł i Brytyjczycy - 999,00 zł. Na koniec zerknijmy na koszty wynajmu mieszkania, to często znacząca część zarobków. Widać to na poniższym wykresie - w większości stolic poszczególnych krajów ceny wynajmu podobne są do miesięcznych wpływów pensji, więc w wielu przypadkach nie stać na nie klientów Revolut w pojedynkę. Najdroższy jest tu Londyn z kosztem wynajmu na poziomie 10 471,00 zł, znacznie taniej jest w Berlinie przy niewiele niższych zarobkach - 4 254,00 zł. W Warszawie natomiast średni czynsz wynosi 3 099,00 zł, a u naszych południowych sąsiadów w Pradze - 3 240,00 zł, to jest odpowiednio 29 i 27 miejsce na 37 europejskich stolic. Najtaniej z kolei jest w Wilnie, Budapeszcie i Sofii. Źródło: inf. prasowa.

Uśredniając, koszt życia w Ostersund w 2023 jest 44% wyższy niż średni koszt życia w Polsce. Poniższa grafika przedstawia procentowo różnice w cenach w Ostersund w 2023 w porównaniu do średnich cen w Polsce według rodzajów wydatków:

Nie wiem, czy istnieje jakiś sensowny poradnik dla Polaków wybierających się do pracy w Szwecji, ale powinien na pierwszym miejscu zawierać informację: LUDZIE! CZYTAJCIE UMOWY, KTÓRE PODPISUJECIE! Co jakiś czas – zwłaszcza po okresie letnim, gdy przyjeżdżają do pracy w Szwecji osoby chcące dodatkowo zarobić, a rynek pracy potrzebuje latem dodatkowych pracowników – Polacy skarżą się, że zostali oszukani przez zatrudniających ich. Takie przypadki zdażają się, chociaż dzisiaj rzadziej niż kiedyś. Sporo zamieszania budzą raczej wygórowane oczekiwania i brak wiedzy, jak rynek pracy w Szwecji wygląda. Obowiązkiem pracodawcy jest przygotowanie odpowiedniej, zgodnej z prawem pracy, jasnej umowy o pracę. Ale nie zwalnia to pracownika, by przed podpisaniem jej, nie zapoznał się z nią. Ograniczone zaufanie w tym przypadku jest jak najbardziej wskazane. Najczęstsze problemy wynikają z poczucia, że ktoś komuś zaniża pensje. Łatwo sprawdzić tak zwane średnie zarobki w Szwecji, by przekonać się, że najczęściej są one po prostu … niższe niż nasze oczekiwania. I w dodatku ważne jest, by sprawdzić, ile za podobną pracę płacą akurat w tej części Szwecji, w której się znajdujemy. Bo różnice mogą być duże – ”reguluje” to ”popyt i podaż”. Dla przykładu: tak zwana średnia zalecana pensja w branży restauracyjnej w Szwecji (dla pomocy kuchennej – kökbiträde) wynosi ok. koron na miesiąc (przed podatkiem!) to jest według zaleceń związków zawodowych ok. 120 SEK na godzinę. Łopatologicznie tłumacząc: jeżeli ktoś pracuje po ok. 10 godzin dziennie przez 21 dni roboczych w miesiącu pensja powinna wynieść ok. SEK. Po odliczeniu podatku powinno zostać ok. SEK na miesiąc. Ale… jeśli pracodawca dał zakwaterowanie i np. lunch, to może sobie odjąć od tej sumy kolejne parę tysięcy. Wówczas stawka wypłacona do ręki, może obniżyć się do około 12-14 tysięcy na miesiąc. Dlatego warto czytać umowy o pracę przed podpisaniem! Pracodawca wykorzystując często nieznajomość języka szwedzkiego wpisuje do umowy zastrzeżenie, o których nie informuje, więc wiara w dobre intencje pracodawcy może skończyć się rozczarowaniem. I na koniec ważna statystyczna informacja: na przełomie 2018/2019 roku średnie zarobki w Szwecji wynosiły koron (przed podatkiem z płytnym urlopem). To oznacza średnią koron na miesiąc. Czyli średnia stawka za godzinę pracy: 144 SEK.

Z tego odcinka dowiesz się:- Ile zarabia stażysta, rezydent oraz specjalista?- W jakiej formie warto się zatrudnić, oczekując na szwedzkie PWZ?- Czy można pracować na kontrakt i jaka jest stawka godzinowa?- Jak wysokie są podatki w kraju łosi?- Czy warto wrócić do Polski po skończeniu specjalizacji w Szwecji ;)? Jakiś czas temu w Szwecji wybuchł skandal związany z książeczkami dla dzieci. Pisałam o tym w poście zajrzyj tutaj . Przypomnę z grubsza, że chodziło o to, że książeczki propagują poligamię i zakrywanie się od stóp do głów. Jestem z natury dociekliwą i upartą osobą więc postanowiłam sama się przekonać o co chodzi z tymi książeczkami. Jak się okazało to nie prosta sprawa znaleźć te książeczki. Po aferze wycofano książeczki z bibliotek albo wstrzymano ich zakup, a i w księgarniach nie tak łatwo było je dostać. Na „szczęście” sztokholmska biblioteka zdążyła zakupić jeden egzemplarz (w tej chwili jest też i drugi i właśnie na niego czekam). Niestety kolejka oczekujących była powalająca, ale udało się i w końcu się doczekałam jej. To historia ośmioletniej dziewczynki, której tata pochodzi z Somalii. Asli bo tak ma na imię dziewczynka wybiera się z ojcem do Somalii. Dziewczynka cieszy się z wyprawy ponieważ pozna kraj swojego ojca. W trakcie podróży ojciec dziewczynki poleca jaj zawiązać chustę, tak aby nie było widać jej włosów. W Somalii osoby płci żeńskiej nie mogą chodzić z odkrytą głową. Na lotnisku na Asli i jej tatę czeka dziadek z dżipem i szoferem, który wiezie ich do wioski w której mieszka dziadek ze swoimi czterema żonami. Każda z tych żon ma swój domek z ogrodem, kurami i kozami i wszystkie mieszkają przy tej samem drodze. Dziewczynka poznaje swoje babcie i licznych kuzynów z którymi gra w piłkę nożną. Babcie dziewczynki chcą żeby dziewczynka została w Somalii i nauczyła się być prawdziwą, somalijską dziewczynką. Znaczy się, że niedługo powinna wyjść za mąż, a wcześniej poddać się obrzezaniu. Asli ma być prawdziwą Somalijką. Ale Asli nie chce zostać w Somalii. Asli czuje się Szwedką. Asli ma kolegów w Szwecji z którymi może grać bez problemu w hokeja W Szwecji nie musi wyjść za mąż w wieku ośmiu lat i mieć wyciętej łechtaczki (teoretycznie bo w praktyce to i w Szwecji różnie bywa). Jakie wnioski po przeczytaniu książeczki? Promowanie poligamii? Noszenia chusty? Sprowadzenie kobiety do parteru czyli osoby, która ma zajmować się tylko babskimi zajęciami i przebywać tylko z innymi kobietami? Ja znalazłam coś jeszcze. To co mi się od razu rzuciło w oczy to dziadek, którego stać na dżipa z szoferem ale i na cztery żony z których każda ma dom. Kogo stać na cztery żony z czterema domami? Skąd dziadek ma na to kasę? Pewnie od syna ze Szwecji. Rocznie ze Szwecji do Somalii wypływa 500 milionów koron. To pieniądze wysyłane przez Somalijczyków. Ile pieniędzy pochodzi z zasiłków które otrzymują od szwedzkiego rządu, a ile z owoców ich własnej pracy można z grubsza ocenić samemu przeczytawszy artykuł o odsetku ich zatrudnienia. To prawie dwa razy tyle ile Szwecja przeznacza na pomoc dla tego kraju. Tak nawiasem rząd szwedzki ma zamiar podwoić tę kwotę przy jednoczesnym przyjmowaniu „uchodźców” z tego kraju. Jak się okazuje Somalijczycy mieszkający w Szwecji są nie w ciemię bici i postanowili zrobić interes na rodakach wysyłających kasę swoim krewnym w Somalii. Dotąd każdy kto chciał wysłać pieniądze musiał się udać do punktu wysyłkowego i zapłacić ekstra haracz. Dzięki specjalnej usłudze – Transfer Galaxy (coś jak polski blik) Somalijczycy mogą wysyłać pieniądze do Somalii o wiele taniej niż np. z Western Union. Ktoś może powiedzieć – że fajnie, że coś robią i nie żyją na koszt podatnika. Taa tylko z drugiej strony takie wyprowadzanie pieniędzy z kraju pachnie pralnią brudnych pieniędzy. I pytanie gdzie te pieniądze trafiają… o drugiej książeczce już wkrótce. Źródła: Arbetslösheten präglar somaliers liv i Sverige Oscar Trymbal, Farfar har fyra fruar, 2017. K2Ir.